Toolkit voor trainers

Hoe jonge sporters zich ontwikkelen

1. Ontwikkeling verloopt niet in een rechte lijn, maar is veel grilliger en verloopt met horten en stoten. Tip: Wees geduldig bij stilstand of tijdelijke achteruitgang in de ontwikkeling.

2. De ontwikkeling van elk domein (fysiek, cognitief, sociaal en emotioneel) verloopt in een verschillend tempo.Tip: Kijk naar het gehele kind in al zijn facetten. Wat kan hij of zij al wel?

3. Twee sporters van dezelfde kalenderleeftijd kunnen sterk van elkaar verschillen in biologische leeftijd; hoe ver ze zijn in hun ontwikkeling. Tip: Vergelijk een kind met zichzelf i.p.v. met teamgenoten.

Wat een kind op dit moment kan, zegt niets over wat hij of zij kan bereiken.

Fysieke ontwikkeling van jonge sporters

Tips voor coaching tijdens de groeispurt

1. Heb begrip voor achteruitgang in prestaties door het wegvallen van de coördinatie.

2. Schroef belasting terug.

3. Ga terug naar de basis. Laat je spelers succeservaringen opdoen met de grondvormen van bewegen: simpele trap- vang-, of werpoefeningen.

4. Prijs iedere vorm van vooruitgang.

Geboortemaandeffect

• Zorgt voor ongelijke kansen tussen grote, sterke kinderen geboren aan het begin van een selectiejaar en kleinere kinderen geboren aan het einde van een selectiejaar.
• Wees je bewust van dit effect.
• Laat je spelers onderlinge wedstrijdjes spelen in teams van gemiddelde leeftijd. Zo is elk kind een keer de oudste, middelste en jongste.

Cognitieve ontwikkeling van jonge sporters

Gaat over het onthouden en verwerken van informatie. Hersenen ontwikkelen door tot ver na het 20e levensjaar. Jongeren hebben jouw hulp nodig bij zaken als plannen, reflecteren, keuzes maken en prioriteiten stellen.

Tips voor coaching

1. Geef maximaal 2 tot 3 instructies tegelijkertijd.

2. Houd besprekingen kort.

3. Laat kinderen op een impliciete manier leren door een beeld op te roepen of het gebruik van metaforen.

4. Laat nieuwe oefeningen aansluiten op bekende.

5. Kijk naar het individu. De ene speler kan langer zijn aandacht vasthouden en/of meer details verwerken dan de ander.

6. Laat je spelers fouten maken. Dit hebben ze nodig om hun gedrag bij te kunnen sturen.

Sociale ontwikkeling van jonge sporters

Gaat over het omgaan met anderen en de wereld om je heen. Sport kent vele sociale regels en het sportveld is een plek waar kinderen en jongeren leren om conflicten op een constructieve manier op te lossen.

Algemene aandachtspunten

1. Jij bent een rolmodel. Geef het goede voorbeeld in jouw contact met spelers, ouders en scheidsrechters.

2. Laat kinderen spellen doen met sociale regels, zoals samenwerken, delen en op je beurt wachten.

3. Prijs wenselijk sociaal gedrag.

4. Grijp in bij pesten of agressief gedrag.

Tips voor coaching

1. Maak aan het begin van het seizoen samen met je spelers afspraken over omgangsvormen.

2. Geef je sporters vertrouwen. Zorg dat je beschikbaar bent voor een gesprekje.

3. Geef elke speler individuele aandacht.

4. Toon interesse in het leven van je spelers buiten het sportveld.

5. Promoot het contact met teamgenoten buiten de training om.

Emotionele ontwikkeling van jonge sporters

Gaat over het begrijpen en controleren van emoties. Sport is emotie. Kinderen leren omgaan met winst, verlies en doorzetten als het tegenzit.

Algemene aandachtspunten

1. Jij bent een rolmodel. Geef het goede voorbeeld. Houd je eigen emoties onder controle.

2. Benoem hoe jij je voelt.

3. Lees het gezicht en de lichaamstaal van je speler. Hier haal je veel informatie uit hoe het met hem gaat.

4. Vraag regelmatig aan je speler hoe het met hem gaat.

Tips voor coaching

1. Negeer ongewenst gedrag. Stel wel duidelijke grenzen t.a.v. pesten en agressief gedrag.

2. Leer de mens achter de sporter kennen.

3. Vraag naar wat je spelers leuk en niet leuk vinden aan de training en jouw manier van coachen.

4. Luister naar de mening van je spelers en wat ze bezighoudt.

5. Help een speler met zijn emoties. “Ik zie dat je boos bent. Hoe komt dat? Wat heb je op dit moment nodig?”

Tips voor coaching

1. Negeer ongewenst gedrag. Stel wel duidelijke grenzen t.a.v. pesten en agressief gedrag.

2. Leer de mens achter de sporter kennen.

3. Vraag naar wat je spelers leuk en niet leuk vinden aan de training en jouw manier van coachen.

4. Luister naar de mening van je spelers en wat ze bezighoudt.

5. Help een speler met zijn emoties. “Ik zie dat je boos bent. Hoe komt dat? Wat heb je op dit moment nodig?”